Neil Postman “Διασκεδάζοντας τον εαυτό μας μέχρι θανάτου”

“Όταν ένας πληθυσμός αποσπάται την προσοχή του από τις γνώσεις, όταν η πολιτιστική ζωή επαναπροσδιορίζεται ως ένας διαρκής γύρος διασκέδασης, όταν η σοβαρή δημόσια συζήτηση γίνεται μια μορφή baby-talk, όταν, εν ολίγοις, ένας λαός γίνεται ακροατήριο, και η δημόσια επιχείρησή του είναι πράξη βαριετέ, τότε ένα έθνος βρίσκεται σε κίνδυνο, πολιτισμός-θάνατος είναι μια ξεκάθαρη πιθανότητα.”

Στο απόσπασμα που παραθέτετε από το βιβλίο του Neil Postman “Διασκεδάζοντας τον εαυτό μας μέχρι θανάτου”, ο συγγραφέας εκφράζει μια ανησυχητική άποψη για τις επιπτώσεις της τηλεόρασης και της κουλτούρας της διασκέδασης στην κοινωνία.

Σύμφωνα με τον Postman, όταν η εστίαση μιας κοινωνίας μετατοπίζεται από την ουσιαστική γνώση και τη σοβαρή δημόσια συζήτηση προς την επιφανειακή ψυχαγωγία, τότε τίθεται σε κίνδυνο η ίδια η ύπαρξη του πολιτισμού της. Η κριτική σκέψη υποχωρεί μπροστά στην παθητική κατανάλωση θεαμάτων, η ουσιαστική επικοινωνία αντικαθίσταται από απλοποιημένες φράσεις και η δημόσια σφαίρα μετατρέπεται σε μια σκηνή για κωμικά νούμερα.

Ο Postman αντιπαραβάλλει αυτό το σενάριο με το οραματικό καθεστώς του George Orwell στο “1984”, όπου η καταπίεση ασκείται μέσω βίας και ελέγχου πληροφοριών. Αντίθετα, ο Postman βλέπει μια πιο ύπουλη απειλή στην κουλτούρα της διασκέδασης, η οποία ναρκώνει την κριτική σκέψη και αφήνει τους πολίτες ανίκανους να αντιμετωπίσουν σοβαρά ζητήματα.

Η κριτική του Postman αγγίζει ένα καίριο ζήτημα που απασχολεί ακόμα και σήμερα. Η επίδραση των μέσων ενημέρωσης και της τεχνολογίας στην κοινωνία μας είναι αδιαμφισβήτητη, και η ικανότητά μας να διακρίνουμε την ουσία από το φαινομενικό, την αλήθεια από την ψευδολογία, αποτελεί ζωτικής σημασίας δεξιότητα για την διατήρηση μιας υγιούς δημοκρατίας.

Είναι σημαντικό να λάβουμε υπόψη τις απόψεις του Postman, όχι ως απόλυτες αλήθειες, αλλά ως αφορμή για κριτική σκέψη και προβληματισμό. Οφείλουμε να αναρωτηθούμε πώς η κατανάλωση μέσων ενημέρωσης και ψυχαγωγίας επηρεάζει την αντίληψή μας για τον κόσμο και την ικανότητά μας για ουσιαστική συμμετοχή στην κοινωνική και πολιτική ζωή.

Εν κατακλείδι, η ρήση του Postman αποτελεί μια ισχυρή προειδοποίηση για τους κινδύνους της άκριτης κατανάλωσης ψυχαγωγίας. Μας καλεί να αναλάβουμε ενεργό ρόλο στην διαμόρφωση της πληροφορίας που λαμβάνουμε και να διατηρήσουμε την ικανότητά μας για κριτική σκέψη και ουσιαστική επικοινωνία.