Γεννήθηκα στην Αθήνα.

Όταν με άκουσε να τραγουδάω

στο σπίτι της μαμάς μου

ο δημοσιογράφος

Γιώργος Κολοκοτρώνης,

με σύστησε στον Μίμη Πλέσσα.

Ο Μίμης μού είπε:

”Αναμφισβήτητα έχεις αξία.”

Μπήκα στην ορχήστρα του.

Την πρώτη φορά

που διαγωνιζόταν τραγούδι μου

στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης,

ο Δημήτρης Χορν,

που ήταν μέλος της επιτροπής,

ψήφισε ”Τζένη Βάνου”.

Η διευθύντρια του μουσικού

προγράμματος τού είπε:

”Τάκη, τραγούδια ψηφίζουμε”.

Εκείνος της απάντησε:

”Μα, δεν έχετε καταλάβει ακόμα,

ότι τα επόμενα πενήντα χρόνια

θα μας ”βασανίζει” με τη φωνή της;”

Το πρώτο μου σουξέ, το 1963,

ήταν το: ”Αν σ’ αρνηθώ αγάπη μου”.

Το 1964 ο Γιώργος Μουζάκης

μου έγραψε τη ”Σκλάβα” και το

”Θέλω κοντά σου να μείνω”, που το

τραγούδησα με τον Γιάννη Βογιατζή.

Δεν έκανα κάτι τρανταχτό μέχρι

το 1969, που με κάλεσε ο Φίνος.

Ο Νίκος Μαμαγκάκης

αργούσε να του παραδώσει

τη μουσική για την ταινία

”Η Λεωφόρος του Μίσους”,

γιατί η τραγουδίστριά του

δε μπορούσε να το ”βγάλει”.

Πάω εγώ,

το μαθαίνω, το ηχογραφώ,

παίρνω 350 δραχμές και φεύγω.

Ένα μου προσόν

ήταν ότι είχα μουσικότητα

ενώ δεν ήξερα από μουσική.

Βγαίνει η ταινία και γίνεται

Χαμός!

Ήμουν τότε στην εταιρεία ”Βεντέτα”

της Πόλυς Πάνου και μου τηλεφωνεί

ο άντρας της, ο Στέλιος Πελαγίδης,

και μου λέει:

”Έχουν σπάσει τα τηλέφωνα.

Ποιο είναι το…

”Ο ήλιος βγαίνει μες στα μάτια σου;”

Και του απαντώ:

”Μήπως είναι από την ταινία;”

Είχα ξεχάσει και τα λόγια!…

Μου τηλεφωνεί

ο Τάκης Λαμπρόπουλος,

διευθυντής της Κολούμπια.

”Κορίτσι μου, σε θέλει ο Χατζιδάκις.”

Μόλις το άκουσα, διαλύθηκα…

Ο Μάνος Χατζιδάκις με συγκλόνιζε

αλλά ήταν σε μόνιμη αντιπαράθεση

με τον Μίμη Πλέσσα.

Του λέω:

”Τάκη, ο Μίμης με έβγαλε.

Πώς θα του το κάνω αυτό;”

Πολλά χρόνια αργότερα

συνάντησα τον Χατζιδάκι.

Μου είπε: ”Λυπάμαι. Είσαι ανόητη.

Έχασες την ευκαιρία της ζωής σου.

Δε θα σου δώσω τραγούδια μου.”

Έμεινα με τη μεγάλη πίκρα

ότι δεν τραγούδησα Χατζιδάκι.

Αλλά μπορεί να τα είχα πει,

να χαλούσε ο κόσμος, κι εγώ

να μην κοιμόμουν το βράδυ.

Παντρεύομαι, κάνω το γιο μου

και φεύγουμε οικογενειακώς

για την Αμερική.

Κάνω πενταετές συμβόλαιο

με ελληνοαμερικανική εταιρεία,

και εμφανίζομαι στου ”Μολφέτα”,

το καλύτερο ελληνικό μαγαζί

της Νέας Υόρκης.

Αλλά τη ζωή στην Αμερική

δεν την άντεχα.

Έμεινα έγκυος στην κόρη μου

και είπα: ”Δε γίνεται να μείνω.”

Με το που επέστρεψα,

χώρισα με τον άντρα μου

κι έμεινα με δυο παιδιά,

χωρίς καμιά βοήθεια.

Ήμουν άνεργη και χωρίς εταιρεία.

Μ’ έσωσε ο Τόλης Βοσκόπουλος.

Με βρήκε στην Πανεπιστημίου

να κλαίω. Τραγικές εποχές.

Μου έγραψε το:

”Αγόρι μου, αγόρι μου,

ανάσα μου και αίμα μου”,

και με επέβαλε στη Μinos.

Εκεί χτύπησα φλέβα χρυσού,

στην κυριολεξία.

Τότε είναι

που με τον Πλέσσα κάνω το

”Σε βλέπω στο ποτήρι μου”,

και με τον Τάκη Μουσαφίρη παίρνω

χρυσό δίσκο με το ”Τρένο της Ζωής”.

Στη Minos έμεινα

μέχρι το 1988, οπότε σταμάτησα

να έχω τη δημοτικότητα που είχα.

Άρχισα

να εμφανίζομαι σε δεύτερα μαγαζιά,

γιατί έπρεπε να βγάλω το μεροκάματο.

Στην αγωνία μου

να εξασφαλίσω δουλειά,

υπέγραφα μ’ όποιον ερχόταν πρώτος.

Και πάντα με λίγα χρήματα.

Όταν έχεις ανάγκη δεν διαλέγεις.

Αυτό με πίκραινε,

τις νύχτες δεν κοιμόμουν,

αλλά στο τέλος το κατάπια.

Έλεγα μέσα μου:

”Δεν πειράζει. Ξέρεις ποια είσαι.”

Κάθε τραγούδι που είπα, το ένιωθα

σαν ένα τρίλεπτο μυθιστόρημα

με πρωταγωνίστρια εμένα.

”Αν σ’ αρνηθώ αγάπη μου

κακό μεγάλο να βρω,

Η σκλάβα σου ήμουν,

η σκλάβα σου είμαι,

Θέλω κοντά σου να μείνω,

θέλω σκιά σου να γίνω,

Σε βλέπω στο ποτήρι μου

και πίνοντας σε πίνω,

Αγόρι μου,

ανάσα μου και αίμα μου,

Χίλιες φορές θα μ’ αρνηθείς,

χίλιες θα με ζητήσεις,

Αν είναι η αγάπη αμαρτία,

θα βγω να το φωνάξω με λατρεία,

Σ’ αγαπώ, σ’ αγαπώ,

η αγάπη αυτή με πεθαίνει.”

Είπα δύσκολα τραγούδια.

Τραγούδια που ”έκαιγαν” τις φωνές.

Επειδή η φωνή μου

είχε εύρος, πολλοί συνθέτες

ήθελαν να ”παίξουν” μαζί της.

Χαίρομαι, βέβαια, γιατί

άφησα και ορισμένα διαμάντια.

Ο κόσμος

με ταύτισε μαζί τους αν και

δεν ήμουν εγώ η δημιουργός τους.

Ήμουν ένα εκτελεστικό όργανο.

Απλώς είχα ψυχή.

Όλη μου η ζωή

ήταν ένα δυνατό μελό.

Έχω κάνει πολλά λάθη.

Για λούσα δεν ξόδευα, πάθη

με αλκοόλ και χαρτιά δεν είχα,

όμως χρήματα δε μάζεψα.

Σεβάστηκα

κι αγάπησα τον εαυτό μου

πάντα ένα σκαλοπάτι πιο κάτω.

Δεν εκτίμησα

τη χρυσόσκονη που μ’ έλουσε

ο Θεός.

Τζένη Βάνου

Σαν σήμερα,

το 2014, έφυγε από τη ζωή.

…………………………………………………………..

Πηγές:

lifo. gr

Απόσπασμα από συνέντευξη

στον Χρήστο Παρίδη

kathimerini. gr

Απόσπασμα από συνέντευξη

στη Γιώτα Συκκά.

Φωτογραφία: ert. gr

– Πώς είπαμε ότι λέγεστε;

– Μάργκαρετ Βάλντμαν.

– Α, μάλιστα!

– Είμαι η εγγονή της Λίλυ Βάλντμαν,

έσπευσα να διευκρινίσω

για τρίτη φορά. Και πρόσθεσα:

– Ήταν ένα

από τα παιδιά που σώσατε.

– Που έσωσα… ναι. Πάει πολύς καιρός.

– 1942. Πολύς καιρός, πράγματι.

Έκλεισε τα μάτια της και είχα την

εντύπωση ότι με τα βλέφαρα κλειστά

έβλεπε πολύ πιο καθαρά.

Το όνομα της Ιρένα είναι χαραγμένο

μέσα στην ψυχή μου, όπως είναι

και της γιαγιάς μου, της Λίλι.

Της έπιασα το χέρι και της ψιθύρισα,

παρόλο που ήξερα ότι δεν έπρεπε

να το κάνω.

– Είστε μια ηρωίδα, κυρία,

μια μεγάλη ηρωίδα.

Αμέσως συνοφρυώθηκε.

– Μην το λέτε αυτό Μάργκαρετ.

Οι ήρωες δε νιώθουν καμία ενοχή.

Η δική μου με κατατρώει.

Έκανα μία κίνηση προς τα πίσω.

– Ένοχη; Εσείς; Μα γιατί;

Ξανάνοιξε τα μάτια και τα κάρφωσε σε

ένα αόρατο σημείο πριν μουρμουρίσει:

– Νιώθω ένοχη

που δεν έσωσα περισσότερα παιδιά…

Από το 1942, με κίνδυνο της ζωής της,

η Ιρένα Σέντλερ, υπάλληλος

της Κοινωνικής Πρόνοιας στη Βαρσοβία,

κατάφερε να φυγαδεύσει περίπου

2.500 παιδιά από το εβραικό γκέτο,

ενώ φυλασσόταν μέρα και νύχτα

από τους Ναζί.

Ξεγελώντας τις Αρχές

κατάφερε να τα περάσει

μέσα από υπόγεια ή υπονόμους,

μέσα σε κούτες από χαρτόνι,

σε βαλίτσες, σε σακίδια,

σε μαξιλαροθήκες,

κάτω από σκουπίδια.

Το 1965 ανακηρύχθηκε

”Δίκαιη των Εθνών”.

…………………………………………………………..

Απόσπασμα

από το βιβλίο του Ζιλμπέρ Σινουέ:

ΙΡΕΝΑ ΣΕΝΤΛΕΡ

Η γυναίκα που έσωσε 2.500 παιδιά

στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

– Η Ελλάδα είναι ωραία ως σκηνικό, αλλά όχι ως παράσταση.

– Η Ελλάδα δεν είναι ούτε ανατολή, ούτε δύση, γι’ αυτό είναι υπό διωγμό.

– Στην Ελλάδα υπάρχει βρωμιά και ακαταστασία που δεν υπάρχει στο εξωτερικό κι αυτό αρέσει στους ξένους.

– Η Ελλάδα σπάνια βγάζει μεγάλους καλλιτέχνες, γιατί δεν μπορεί να τους συντηρήσει.

– Η Ελλάδα ζει από τις εξαιρέσεις.

– Στην Ελλάδα ποτέ δεν σου συγχωρούν την επιτυχία.

– Οι Έλληνες ξέρουν να ανακαλύπτουν το ωραίο και να το γκρεμίζουν.

– Οι Έλληνες κονταίνουν τον άλλον για να ψηλώσουν.

– Ο Έλληνας θέλει να μπει από το παράθυρο.

– Στην Ελλάδα είναι πιο εύκολο να κλέψεις από το να χαρίσεις.

– Αν στην Ελλάδα εφαρμοστούν οι νόμοι, θα πάψει να υπάρχει.

– Οι Έλληνες δεν μπορούν να ζήσουν με την αλήθεια, γι’ αυτό ζουν με παραμύθια.

– Ελληνικό είναι ό,τι απαγορεύει η Αστυνομία.

– Δεν έχω καμιά σχέση με τα κόμματα. Ουδέποτε ανήκα πουθενά, διότι είμαι κι εγώ άπιαστος όπως η Ελληνικότητα.

– Αθήνα: Απαίσιο σκηνικό, ωραία φωτισμένο.

– Κανένας στην Ελλάδα δεν ασκεί το επάγγελμα του.

– Στη ζωή μου με υποστήριξε μόνο η δουλειά μου.

– Αν δεν ευχαριστιέσαι με τη δουλειά σου είναι δυστυχία και αρρώστια. Αν είναι παρηγοριά, πάει καλά. Ειδάλλως είναι φρίκη.

– Ό,τι έρχεται νωρίς, φεύγει και νωρίς.

– Δε ζήλεψα ποτέ στη ζωή μου. Επιθυμίες είχα που προσπάθησα πολύ να τις πραγματοποιήσω.

– Όσο πιο ψηλά ανεβαίνεις, τόσο πιο μετριόφρων πρέπει να γίνεσαι.

– Για να φτάσεις ψηλά στην Τέχνη, πρέπει να δεις τα αόρατα. 

Εγώ έχω δει μέρος αυτών και για λίγο. 

Είναι πολύ δύσκολο να τα δεις.

– Στην τέχνη πρέπει να υπάρχει ισορροπία τεχνικής και αυθορμητισμού.

– Ελευθερία και πειθαρχία η ζωγραφική.

– Αισθητική είναι η ορθογραφία.

Γιάννης Τσαρούχης

Η απουσία έντονης κοινωνικής κινητικότητας και αντίδρασης σε περιόδους κρίσης, όπως αυτή της ακρίβειας, μπορεί να εξηγηθεί από διάφορους κοινωνικούς, πολιτικούς και ψυχολογικούς παράγοντες:

1. Κόπωση από τις συνεχείς κρίσεις: Οι πολίτες έχουν περάσει από διαδοχικές κρίσεις την τελευταία δεκαετία, όπως η οικονομική κρίση, τα μνημόνια, η πανδημία και η ενεργειακή κρίση. Αυτή η συνεχής πίεση δημιουργεί συναισθήματα εξάντλησης και απογοήτευσης, περιορίζοντας την ενεργό συμμετοχή σε διαμαρτυρίες.

2. Αίσθηση αδυναμίας: Πολλοί πολίτες νιώθουν ότι η διαμαρτυρία ή η κινητοποίηση δεν θα φέρει ουσιαστική αλλαγή, καθώς οι πολιτικές δομές και οι θεσμοί φαίνεται να μην ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους.

3. Έλλειψη εναλλακτικής πολιτικής πρότασης: Η έλλειψη εμπιστοσύνης στα κόμματα της αντιπολίτευσης ή στην ύπαρξη μιας αξιόπιστης εναλλακτικής πρότασης οδηγεί πολλούς σε πολιτική απάθεια.

4. Ατομικισμός και κατακερματισμός της κοινωνίας: Η νεοφιλελεύθερη λογική που έχει ενισχυθεί τα τελευταία χρόνια προάγει τον ατομικισμό, αποδυναμώνοντας τις συλλογικές δράσεις και την αίσθηση κοινότητας.

5. Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης: Τα κυρίαρχα ΜΜΕ στην Ελλάδα συχνά αποφεύγουν να προβάλλουν τις κοινωνικές διαμαρτυρίες ή εστιάζουν σε άλλες θεματολογίες, επηρεάζοντας την κοινή γνώμη και την αίσθηση επείγοντος.

6. Προτεραιότητες επιβίωσης: Η ακρίβεια και οι αυξημένες ανάγκες επιβίωσης κάνουν τους πολίτες να επικεντρώνονται στην κάλυψη βασικών αναγκών, αφήνοντας ελάχιστο χρόνο ή ενέργεια για πολιτική δράση.

7. Καταστολή και φόβος: Οι πολίτες ενδέχεται να φοβούνται την αστυνομική καταστολή ή τις επιπτώσεις από τη συμμετοχή σε διαδηλώσεις, ιδίως σε ένα περιβάλλον όπου η αστυνομική παρέμβαση έχει ενισχυθεί.

Η συνδυασμένη επίδραση αυτών των παραγόντων δημιουργεί μια κατάσταση όπου, παρά τη δυσαρέσκεια, η κοινωνία φαίνεται αδρανής. Ωστόσο, η κοινωνική κινητοποίηση μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά όταν δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες, όπως η ύπαρξη ενός ηγετικού οράματος ή η υπέρβαση του σημείου αντοχής της κοινωνίας.

Βαγγέλης Χριστοφορίδης

Δημοσιο-γράφω

– Αποσύρθηκα

με τη θέλησή μου από τα κέντρα.

Παρόλο που εκείνα τα χρόνια

υπήρχε ουσιαστική επαφή ανάμεσα

στο κοινό και τον καλλιτέχνη,

τα κέντρα μάζευαν και κακοποιούς,

είχαν καταντήσει εστίες καυγάδων,

όπου μαχαίρια έβγαιναν,

πυροβολισμοί έπεφταν,

μπράβοι κυκλοφορούσαν.

Υπήρχαν εποχές που κάθε βράδυ

με συνόδευαν ως το σπίτι μου,

δύο αυτοκίνητα

με ανθρώπους του κέντρου,

για να φτάσω σίγουρα ζωντανός.

Έδινα τόπο στην οργή, με νόμιζαν

δειλό αλλά ήταν ζωή αυτό το πράγμα;

– Μείνατε, ωστόσο,

15 χρόνια και τα εγκαταλείψατε

τη στιγμή της μεγάλης σας ακμής.

Συνειδητά διαλέξατε τη στιγμή αυτή;

– Όχι. Αλλά η κατάσταση την εποχή

που έφυγα είχε καταντήσει αφόρητη.

Θυμάμαι

ένα αφεντικό που, για να με δελεάσει

ώστε να είμαι στο μαγαζί του,

μου είπε ότι θα έχουμε μέσα

κι οχτώ – εννιά γυναίκες

που θα αλωνίζουν κ.λπ.

”Σε μένα μιλάς έτσι”, του λέω,

”που δεν επιτρέπω σε γυναίκα

να κατέβει σε τραπέζι, ή να κάτσει

σταυροπόδι στο παλκοσένικο;”

Είχα τέτοιες παραξενιές

στη δουλειά μου, που σιγά – σιγά

όλο και λιγότερο με σήκωνε το κλίμα.

Επικρατούσε μια αναρχία.

Το σπάσιμο είχε γίνει της μόδας.

Ένα γεγονός το τελευταίο βράδυ

της αποκριάς του 1965, με έκανε

να πάρω τη μεγάλη απόφαση.

Τραγουδούσα, και μια Αγγλίδα

δασκάλα που ερχόταν κάθε βράδυ

με τον συνοδό της, έναν ταξιτζή,

αρπάζει ένα μπουκάλι

και το πετάει στην πίστα.

Σκεφτείτε ότι

ο πάτος του μπουκαλιού ξεκόλλησε,

πέρασε ξυστά από το πρόσωπό μου

και σφηνώθηκε με τέτοια δύναμη

στη γύψινη διακόσμηση του τοίχου

πίσω μου, ώστε δε φαινόταν!

Κατέβηκα από το παλκοσένικο,

πήγα στο καμαρίνι κι εκεί έκανα

μια συνομιλία με τον εαυτό μου

μπροστά στον καθρέφτη.

Είπα, ”απόψε είναι

η τελευταία σου βραδιά σε κέντρο.

Δε θα ξαναδουλέψεις γιατί κινδυνεύει

κι αυτή η σωματική σου ακεραιότητα.”

Κι έδωσα έναν πολύ σοβαρό όρκο

που, όπως ξέρετε, τον τήρησα.

Στέλιος Καζαντζίδης

………………………………………………………….

Απόσπασμα από το βιβλίο

της Όλγας Μπακομάρου

ΩΣΕΙ ΠΑΡΩΝΤΕΣ

Φωτογραφία:

Γιάννης Βελισσαρίδης